Werken met liefdesenergie. Vrede hebben met het onacceptabele.

De begeleider ontvangt een mailtje van een cursist. Een mailtje met slechts het ene woord: A L S, regel na regel. Wat is dit!? Dan dringt de boodschap door. De cursist heeft in het ziekenhuis de diagnose gekregen A. L. S.  Het vastgestelde doodsoordeel met de zekerheid van het oordeel en de onzekerheid over de lijdensweg die volgen gaat. Twee weken later zullen ze elkaar weer zien bij een training. De begeleider belt de trainee. ‘Ik kon maar één woord lezen’, begint de begeleider het gesprek. ‘Ik moest het heel wat keren opschrijven om het zelf te kunnen geloven’, antwoordt de deelnemer. ‘Ik kan maar één woord teruggeven’, zegt de begeleider: ‘nabijheid’. ‘Dat is het enige woord dat ik op dit moment kan horen’, antwoordde de deelnemer.

Twee weken later zit de groep in een kring. ‘Ik noem het de rat’, vertelt hij. ‘Langzaam maar zeker knaagt hij alle verbindingen kapot. Met iedere gebroken verbinding zal ik verder verlamd raken. Ik ga niet gewoon dood. Ik ga sterven stukje bij beetje, tot ik uit mijn lijden verlost wordt’. ‘Jij beschrijft je reis als een voettocht naar de dood’, geeft de begeleider terug. ‘Dat is ook precies zoals ik het ervaar’, antwoordt de deelnemer. ‘Dan zal ik tijdens deze opleiding tot het eind iedere stap met je meelopen’, zegt de begeleider. ‘Ik ook, ik ook…’, klinkt het om hem heen. Zo wordt de rattenvanger geboren. Via kaartjes, telefoontjes, bezoekjes en hulp doet hij zijn werk. De man en zijn partner gaan hun lijdensweg, maar hoeven het niet alleen te doen.

‘Ik voel me eigenlijk best goed’, huilt hij een bijeenkomst later. ‘Ik kan het nog steeds niet geloven, ik wil het niet geloven. Ik wil het er niet meer overhebben. Die kutziekte…’ ‘Hier, dit kussen is je rat’, zegt de begeleider en werpt hem het kussen toe. ‘Sla hem maar in elkaar’. De man haalt uit schreeuwt en slaat van wanhopige woede tot uitgeput verdriet. Hij ligt huilend en hijgend op zijn buik op de grond. De begeleider ligt tegenover hem op zijn buik. Ze kijken elkaar aan. ‘En’, vraagt de begeleider, ‘is de rat dood?’ De man kijkt hem een poosje zwijgend aan. Dan schudt hij het hoofd. ‘Nee’, zegt hij. ‘De rat leeft. Ik kan hem niet dood krijgen. Deze oorlog helpt niet’. ‘Vrede’, zegt de begeleider. ‘Vrede?’ ‘Vrede hebben met het onacceptabele’, zegt de begeleider. De man kijkt hem aan met tranen in de ogen. ‘Vrede hebben met het onacceptabele’, mompelt hij.

Een paar maanden later kan hij niet veel meer. Hij komt, wetend van het snel naderende eind, voor de laatste keer bij de training. Zijn groepsgenoten hebben tijdens de opleiding als ware rattenvangers meegelopen met zijn stappen naar het einde. De liefde, die geboren wordt uit het besef van de naderende dood, golft door de ruimte. Zoetsappig wordt het nooit. ‘Ik kan niet meer’, zucht hij tegen een groepsgenoot die hem in de gang ondersteunt. ‘Dan neem je maar een aspirientje’, reageert die. Een brede grijns trekt over zijn gelaat. ‘Jij bent nog erger dan ik’, constateert hij. De woorden zijn vrijwel onverstaanbaar.

Vrede hebben met het onacceptabele. De groep zit in een kring om de man heen. Het is stil. De handen gaan over zijn uitgeputte lijf. Allen zitten met tranen in de ogen. De habanera klinkt. Alleen Callas mag dat zingen. Dat lied zal klinken op zijn begrafenis. De liefde blijft bestaan.