Werken met liefdesenergie.  Ogen in je rug. 

‘Ik weet eigenlijk niet wie ik ben’, vertelt ze. ‘Ik weet niet wie ik ben’. Daar zit ze voor de begeleider. Een forse vrouw, rustig, zelfverzekerd bij de eerste indruk. Maar haal maar eens diep adem en je ruikt de geuren van angst. ‘Zoals je nu voor me zit, weet je wel degelijk wie je bent’, constateert de begeleider. Ze knikt. ‘Dat is waar. Maar ik heb ook veel momenten waarin ik me verstop. Het kan me in een keer overvallen. Dan ben ik nergens meer’. ‘Kom eens staan’, vraagt de begeleider. Daar staan ze tegenover elkaar. ‘Ik ga om je heen lopen en naar je kijken’, zegt de begeleider. ‘Jij blijft recht vooruit kijken. Is dat akkoord?’ Ze knikt. Dan loopt de begeleider om haar heen. Van voren gezien staat ze rechtop, ontspannen, goed in balans. Van opzij gezien staat ze goed geaard, keurig langs de loodlijn. Haar hoofd kijkt recht vooruit, maar haar ogen volgen hem. Dan staat de begeleider achter haar en het beeld verandert dramatisch. Haar rug spant, de billen knijpen samen. Ze lijkt naar voren te bewegen, terwijl ze onbeweeglijk staat. De vingers van haar handen friemelen heftig. Als de begeleider weer naast haar staat, vangen haar ogen hem weer en kan haar lijf ontspannen. Dan staat hij weer voor haar. ‘Dit is veel beter he?’, meent de begeleider. Ze knikt en probeert haar ademhaling weer onder controle te brengen. ‘Als ik voor je sta, lijkt er niets aan de hand’, zegt de begeleider. ‘Hoe heb je dat voor elkaar gekregen als er achter je zoveel angst regeert?’ ‘Ik heb hard gewerkt. Ik heb voor mezelf moeten zorgen. Ik heb geleerd en uiteindelijk een goede baan gekregen. Ik ben eigenlijk best wel trots op mezelf’. ‘En terecht’, knikt de begeleider. ‘Hier voor me staat een stevige vrouw die weet wat ze wil. Een leuk, lekker mens.  En dat is gezien je geschiedenis echt een hele prestatie.  Stel je nu eens voor dat je ogen op je schouderbladen hebt. Kijk eens in je verleden. Wat zie je?’  Ze is een hele tijd stil. Dan fluistert ze: ‘ik zie daar niks’. ‘Niks?’ Ze is stil en kijkt. ’Weer helemaal niets’, trilt haar stem. ‘Echt helemaal niets’. ‘Soms is het zo pijnlijk om naar het verleden te kijken dat je niets meer ziet’, zegt de begeleider. ‘Is dat zo?’, vraagt ze opgelucht. ‘Zeker’, zegt de begeleider. ‘Maar ik zal je een trucje leren. Je kan proberen te kijken naar wat je achter de rug hebt, maar je kan je ook eens laten zien. Je kan het verleden laten zien wie je geworden bent. Keer je maar eens om’. Ze haalt diep adem en draait zich langzaam om. ‘’Dit is wonderlijk’, hoort de begeleider haar mompelen. ‘Wat is wonderlijk?’, vraagt de begeleider van achter haar. ‘Ik ben helemaal niet bang meer’, antwoordt ze. ‘Ik kan gewoon mezelf laten zien. Ik ben niet bang meer’. Ze tilt haar armen boven haar hoofd en rekt zich behaaglijk uit.  ‘Van achter ook geen slecht gezicht’, meent de begeleider. Ze kijkt om met een brede grijns. ‘Dat weet ik’, antwoordt ze.

‘Hoe kwam je erop om om haar heen te lopen?’, vraagt een deelnemer bij de nabespreking. ‘De voorkant van ons lijf verhoudt zich met het hier en nu en de toekomst. De achterkant verhoudt zich met het verleden’. ‘Zei je daarom dat ze een prestatie had geleverd?’, vraagt een ander. ‘Ja’, antwoordt de begeleider. ‘Haar verleden is een pijnlijk onderwerp. Zo pijnlijk dat ze het niet onder ogen kan zien’. ‘Maar vroeg of laat gaat dat moment toch komen’, meent een derde. ‘Hoogst waarschijnlijk wel’, zegt de begeleider. ‘En daarom is het goed om eerst je gewonnen zelf bewust te laten zien. Daarna kan je die stap gaan zetten’. ‘En wat kom je dan tegen?’  ‘Dat is nu niet aan de orde’, reageert de begeleider. ‘Ons werk is soms een vorm van geschiedkunde. Het heden zet ons er toe aan de lessen van het verleden te leren. Die lessen helpen ons het heden beter te hanteren. Maar pas op dat je niet te lang met het verleden bezig bent. Dan kom je niet meer aan het heden  toe. Willem Zwartberg zei vaak: ons werk is geschiedkunde en geen archeologie’.