Werken met liefdesenergie. De vertaalslag
‘Ik hoor niet hier te zijn’, verklaarde ze. Voor de begeleider zat een stevige, Turkse vrouw. Ze was gescheiden, leefde alleen met haar puberdochter. Ze maakte een krachtige, zelfbewuste indruk. ’Ik hoor niet hier te zijn’, de prachtige bloem, weggeplukt uit het Taurus gebied, in de Hollandse vaas. ‘Hoe ben je hier gekomen?’, vroeg de begeleider. ‘Na een lange reis’, antwoordde ze. ‘Wil je me over die reis vertellen?’, vroeg de begeleider. Ze knikte. ‘Het was een lange reis. Ik kwam op mij 15de naar Nederland. Ik wist niet wat ik hier moest. Ik heb de taal geleerd en ik ben net als mijn moeder gaan werken in de schoonmaak. Daarna ben ik getrouwd omdat mijn ouders dat wilden. Ik ben tien jaar met hem geweest. Hij sloeg mij. Toen ben ik met mijn dochter weggelopen. Pas daarna ben ik gaan leven. Ik heb geleerd. Nu werk ik bij de buurtzorg’. ‘Een lange reis’, bevestigde de begeleider. ‘Je hebt je zelf een plek in het leven veroverd. Klopt dat?’, vroeg de begeleider. Ze knikte, trots en zelfbewust. ‘En toch zeg je: ik hoor hier niet te zijn’, ging de begeleider verder. ‘Hoe komt dat?’ ‘Dat is mijn stem van binnen’, antwoordde de vrouw. ‘Die zegt dat’. ‘Als dat jouw stem is, dan zou ik er maar goed naar luisteren’, reageerde de begeleider, ‘maar is het jouw stem?’ Ze keek hem verbaasd aan. ‘Het zou ook de stem uit Turkije kunnen zijn’, meende de begeleider. Ze dacht even na. ‘Het is een stem uit Turkije’ bevestigde ze. ‘Daar is het leven zo anders’. ‘Dus je komt uit Turkije, maar je bent in Nederland en je hebt een stem uit Turkije meegenomen’, begreep de begeleider. ‘Zo is het’, reageerde ze. ‘En wat vertelt die stem?’, vroeg de begeleider. Haar ogen begonnen te glanzen. ‘Die stem vertelt van nabij zijn, van vrolijkheid. Van dingen samen doen, van praten en samen lachen en huilen. Als ik die stem hoor, dan weet ik dat ik hier niet hoor, dat ik terug moet gaan.’ ‘En wil je teruggaan?, vroeg de begeleider. Ze haalde haar schouders op. ‘Ik kan niet terug gaan’, meende ze. ‘Ik heb daar niets meer te zoeken. Ik ben daar niet meer welkom’. ‘Je bent hier met een stem die zegt dat je hier niet hoort. En daar kan je niet zijn’, zei de begeleider. ‘Als dat zo is, wat zegt jouw stem dan tegen die stem uit Turkije?’ Ze keek hem verbaasd aan. ‘Ik heb nog nooit wat teruggezegd’, peinsde ze. ‘Het lijkt me hoog tijd dat je dat wel doet’, meende de begeleider. ‘Wat zegt jouw stem?’ Ze was een poosje stil. Toen zei ze beslist: ‘Mijn stem zegt dat ik hier ben en hier blijf’, zei ze. ‘Voor de zekerheid, zeg het nog eens?’, vroeg de begeleider. ‘Ik ben hier en ik blijf hier’. ‘Nog een keer’ ‘Ik ben hier en ik blijf hier’. Met iedere herhaling werd haar stem krachtiger. ‘Sluit je ogen’, beval de begeleider. Ze deed het. De begeleider schoof naast haar en fluisterde in haar oor. ‘Als je er echt voor kiest om hier te zijn, dan hoor je hier’. Ze hield haar ogen gesloten en glimlachte. ‘Nog een keer’, fluisterde ze. ‘Als je er echt voor kiest om hier te zijn, dan hoor je hier’, zei de begeleider wat luider. ‘Nog een keer’, vroeg ze hardop. De begeleider ging weer tegenover haar zitten. ‘Doe je ogen open’, zei hij. Ze keek hem aan en hij herhaalde de zin: ‘Als je er echt voor kiest om hier te zijn, dan hoor je hier’. Ze knikte. ‘Voor mij is er geen weg terug’, verklaarde zij. ‘Maar nu je besluit hier te zijn en te blijven, is er wel een weg vooruit’, stelde de begeleider. ‘Toch zal ik mijn stem uit Turkije meenemen’, besloot ze. ‘Zeker doen’, bevestigde de begeleider. ‘Ik ben er zeker van dat die stem je mooie dingen blijft vertellen uit het land waar je vandaan komt. En wij kunnen hier best wat meer van die verhalen gebruiken. Maar jouw stem vertelt van jouw levensreis en als ik dat verhaal hoor, weten jij ik allebei dat het nog lang niet af is’. ‘Dat klopt’, reageerde de vrouw. De begeleider knikte. ‘Je hebt net de eerste zin van een hoofdstuk opgeschreven. Ik ben hier en ik blijf hier. Ik ben benieuwd naar je volgende zin’.
Aan het eind van de workshop zei de vrouw: ‘Ik heb iets opgeschreven. Mag ik het voorlezen?’ ‘Uiteraard’, zei de begeleider. Ze nam haar blaadje op en las voor: ‘Ik ben hier en ik blijf hier. Ik woon hier en ik werk hier. Ik maak hier een toekomst voor mijn kind en voor mijzelf. Mijn Turkse stem vertelt een mooi verhaal. Met mijn stem vertaal ik dat in het Nederlands’. ‘Burada olmana sevindim’ reageerde de begeleider. Ze keek hem stomverbaasd aan. De begeleider grijnsde. ‘Ik heb het opgezocht’, bekende hij.
