De stoelgang
‘Het gaat tussen ons wel goed’, vertelde de man. ‘Maar er is steeds iets waardoor we elkaar niet lijken te begrijpen, waardoor ik steeds in haar ogen in de fout ga. Ons gesprek loopt dood’. ‘Ik kan me niet echt veilig voelen bij hem’, vulde de vrouw aan. Daar zaten ze tegenover elkaar, met een klein vloerkleed tussen ze in. Twee mensen die wel kunnen uitwisselen, maar elkaar niet kunnen raken. Als het verhaal te vaag is kan je twee dingen doen. Je kan verdere toelichting vragen of je kan er een concrete ervaring van maken. De begeleider koos voor het laatste.
‘Stoelen aan de kant’, sommeerde hij. ‘Allebei achteruit stappen zodat de mat vrij is’. Daar stonden ze tegenover elkaar. Ieder aan een kant van de mat. ‘Die mat is de plek van de liefdesrelatie. Op die plek leeft de liefde. Daar leeft jullie liefdesleven. Buiten deze mat is de wereld waar je ongebonden, los van elkaar, kan bewegen. Wees nu heel bewust en ervaar wat er gebeurt. De uitnodiging is de liefdesmat te betreden’.
Daar stonden ze ieder met een eigen aarzeling. Uiteindelijk stapte de man op de mat met de aarzeling van een kind dat bang is het verkeerd te doen. De vrouw stapte naar voren en bleef met tranen in haar ogen aan de rand van de mat staan. De tenen op de mat, de hakken daarbuiten. Aan de rand van het mijnenveld. ‘Vertel nu maar eens aan elkaar wat je nu ervaart’, suggereerde de begeleider. De man begon met een brede grijns. ‘Ik dacht, ik ga die mooie mat vies maken met mijn vuile schoenen’, lachte hij. Zijn vrouw knikte. ‘Dat ken ik van je’. Ze grinnikten samen. ‘Dat zinnetje zou wel eens veel kunnen zeggen over hoe jij in je relatie stapt’, meende de begeleider. De man schrok en dacht na. ‘Dat klopt wel’, bekende hij. ‘Ik voel me vaak tekortschieten en verberg dat’. ‘Het initiatief nemen om het echte gesprek vermijden’, meende de begeleider. ‘Dat doe ik’, knikte de man. ‘En nu de vrouw’, zei de begeleider. ‘Vertel je man eens wat er met jou gebeurt daar op de rand van de mat’. De tranen kwamen. ‘Het is buiten mat veiliger dan erop’, vertelde ze. ‘Ik durf er niet echt op te stappen omdat hij..’ ‘Fair play’, suggereerde de begeleider. ‘Sta je op de rand omdat hij iets doet of laat, of sta je op de rand omdat jij…?’ Ze nam even haar tijd en knikte. ‘Ik sta hier omdat ik er niet echt op durf te stappen’, bekende ze aan zichzelf. ‘Wat maakt de buitenwereld veiliger?’, vroeg de begeleider. ‘Daar kan ik me verstoppen achter mijn werk. Daar kan ik de sterke vrouw zijn. Op de mat voel ik me kwetsbaarder’. ‘Daar kan je in de steek gelaten worden’, concludeerde de begeleider. Ze knikte heftig. ‘Daar kan ik in de steek gelaten worden’.
‘Stap er beiden maar weer af’, zei de begeleider. ‘Ik ga wat uitleggen. Op deze mat is de liefde. Hier heb je elkaar lief. Hier strijd je met elkaar. Wat er buiten de mat gebeurt aan goed en kwaad deel je hier als het relevant is voor je relatie. Hier strijd je je liefdesstrijd. Ik verdenk jullie ervan dat je als er gestreden moet worden je van de mat wijkt of er zelfs afstapt. Herkenbaar?’ Beiden knikten heftig. ‘En dan ervaar je iedere strijd als een bedreiging van je relatie. Niet handig als de een bang is het fout te doen en de ander bang is voor kwetsbaarheid’. De begeleider zweeg en wachtte met zijn handen in de zakken. Provocerend niets doen kan heel activerend werken.
De man pakte zijn stoel, plaatste die op de mat en ging erop zitten. De vrouw aarzelde even en zette haar stoel op de mat. Daar zaten ze tegenover elkaar en keken elkaar aan, beiden ontroerd. ‘Het betekent zo veel voor mij dat ik nu begrijp waarom je je zo afschermt’, huilde de vrouw. ‘Je voelt nou zoveel veiliger’ ‘Ik verlang er zo naar dat ik erop kan vertrouwen dat je hier blijft zitten’, bekende de man. Zonder enige tussenkomst van de begeleider wisselden ze uit wat zo lang vermeden en verzwegen werd.
‘Het is een oefening die ik partners wel eens meer aanraadt’, vertelde de begeleider. ‘Een keer per week minimaal een half uur op de stoel tegenover elkaar op de mat zitten. Je mag er niet af, je deelt wat je te delen hebt en je klaart wat je te klaren hebt. Als je niets te zeggen hebt, zwijg je, maar je blijft tegenover elkaar zitten en elkaar aankijken. Een keer per week een verplicht halfuur aandacht. Het werkt heel goed voor je relatie, daarom durven de meeste partners het niet aan. Mijn oude leermeester Willem Zwartberg noemde dat de stoelgang’.
